Thành cổ Diên Khánh là một di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng tại thị trấn Diên Khánh, Khánh Hòa, là nơi đã diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.
Từ thời chúa Nguyễn, địa danh Diên Khánh là phủ, nay là một huyện thuộc tỉnh Khánh Hòa, cách trung tâm thành phố Nha Trang về phía Tây gần 10km và cách thành phố Cam Ranh về phía Bắc 35km.
Hiện nay, thành cổ Diên Khánh vẫn còn giữ được nét kiến trúc cổ ban đầu, một địa điểm hấp dẫn các du khách đến Khánh Hòa.
Lịch sử hình thành của thành cổ Diên Khánh
Thành được xây dựng vào năm 1793 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Ánh. Sau khi Nguyễn Huệ mất, nhà Tây Sơn suy yếu dần. Nguyễn Ánh cùng Võ Tánh và Nguyễn Văn Trương đem quân tiến đánh Diên Khánh.
Thấy nơi đây là địa bàn chiến lược quan trọng lâu dài, Nguyễn Ánh quyết xây dựng Diên Khánh thành căn cứ vững chắc, một vành đai phòng ngự kiên cố từ xa. Ban đầu, thành Diên Khánh có 6 cửa (cổng), nhưng 2 cửa Tả và cửa Hữu đã bị lấp năm 1823, đến nay chỉ còn 4 cửa Ðông – Tây – Tiền (Nam) – Hậu (Bắc).
Với lối kiến trúc thành cao hào sâu, trên mặt tường thành và phía ngoài hào cây cối um tùm, thành Diên Khánh đã trở thành một cứ điểm quân sự quan trọng trong hệ thống phòng thủ trước kia.
Hoàng tử Cảnh đã trực tiếp trông coi việc xây dựng thành Diên Khánh. Nhân lực để đắp thành gồm 3.000 quân Bình Thuận, 100 dân Thuận Thành và trong hơn một tháng thì xong.
Nơi đây từng là trung tâm chính trị, hành chính của dinh Bình Khang (ngày nay là huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa) và cũng là di sản văn hóa có giá trị nhiều mặt về nghệ thuật, kiến trúc, lịch sử và quân sự.
Thành cổ Diên Khánh ở đâu
Thành cổ Diên Khánh nằm cách thành phố Nha Trang 10 km về phía Tây, bên phải quốc lộ 1.Từ thành phố Nha Trang, đi đường 23/10 đến thị trấn Diên Khánh, rẽ phải vào đường Lý Tự Trọng, đi khoảng 500m là đến cổng Đông của Thành Diên Khánh.
Dấu ấn kiến trúc Vauban của thành cổ Diên Khánh
Thành cổ Diên Khánh có diện tích khoảng 36.000 m² là một quần thể kiến trúc quân sự theo kiểu Vauban, một hình mẫu thành quân sự phổ biến vào lúc bấy giờ ở Tây Âu.
Gồm 6 đoạn tường thành chạy uốn khúc theo hình lục giác, dài khoảng 2.694m, xây cao khoảng 3,5m.
Các góc Thành được đắp nhô ra ngoài để dễ dàng quan sát hai bên. Bên trong mỗi góc được đắp thành một khoảng đất rộng dùng làm chỗ trú quân.
Trên thành được trồng nhiều tre, cây có gai để tăng độ bền của thành và tạo thành một hàng rào phòng ngự theo truyền thống của người Việt. Hệ thống hào bên ngoài thành sâu từ 3m đến 5m, rộng hẹp không đều nhau tùy theo địa hình…
Đây không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà khi tới đây, bạn còn có thể thoả sức chụp hình với background vô cùng độc đáo.
Thành cổ Diên Khánh – di tích lịch sử cấp quốc gia
Trải qua lịch sử hơn 200 năm, Thành cổ Diên Khánh đã chứng kiến bao biến động, thăng trầm của xã hội thời phong kiến cũng như cuộc đấu tranh của nhân dân Khánh Hòa trong 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp và chống Mỹ.
Ghi nhận những giá trị lịch sử, văn hóa của di tích Thành cổ Diên Khánh, ngày 16/11/1988, Bộ Văn hóa ban hành quyết định số 1288/VH-QĐ xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa quốc gia.
Năm 2003, Thành Diên Khánh đã được trùng tu, sơn sửa bốn cổng, gia cố những nơi bị nứt tường giột nước mưa và một số đoạn tường thành. Năm 1988, Thành cổ Diên Khánh được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia.
Năm 2010, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa tiến hành dự án tu bổ Thành Diên Khánh và khoanh vùng các khu vực bảo vệ nhằm tôn tạo và phát huy giá trị di tích.
Cuối năm 2014, UBND tỉnh Khánh Hòa quyết định di dời các cơ quan hành chính, quân sự khỏi nội thành Diên Khánh để biến nơi đây thành phố đi bộ và dần phục hồi các công trình mang dấu tích lịch sử để phục vụ du lịch.
Cùng với Hoàng thành Thăng Long ở Hà Nội và kinh thành Huế, thành cổ Diên Khánh là một trong 3 ngôi thành cổ còn tương đối nguyên vẹn so với kiến trúc ban đầu ở nước ta.
Trong đó, thành cổ Diên Khánh từng có một vị trí chiến lược quan trọng ở Nam Trung bộ, lưu dấu nhiều sự kiện lịch sử và mang một vẻ đẹp riêng biệt, nhưng ít người biết đến.
Bài viết liên quan
- Tháp bà Ponagar Nha Trang: Kiệt tác kiến trúc của người Chăm
- Chùa Long Sơn Nha Trang | Không gian thanh tịnh giữa lòng phố biển
- Thiên đường nghĩ dưỡng đảo Hòn Tằm Nha Trang